III. Nghĩa tình thái
Phần này đã được trình bày đầy đủ trong SGK Ngữ văn 11.
IV. Luyện tập
Câu 1: Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau:
a.
– Nghĩa sự việc: hiện tượng thời tiết nắng ở hai miền Nam – Bắc có sắc thái khác nhau.
– Nghĩa tình thái: phỏng đoán với độ tin cậy cao ( từ “chắc“).
b.
– Nghĩa sự việc: ảnh là của mợ Du và thằng Dũng.
– Nghĩa tình thái: khẳng định sự việc ở mức độ cao ( từ “rõ ràng là“)
c.
– Nghĩa sự việc: cái gông (to nặng) tương ứng với tội án tử tù.
– Nghĩa tình thái: khẳng định một cách mỉa mai ( từ “thật là“).
d.
– Nghĩa sự việc của câu thứ nhất nói về cái nghề Chí Phèo (cướp giật dọa nạt).
– Nghĩa tình thái: nhấn mạnh bằng từ chỉ.
Ở câu d (3): “đã đành” là từ tình thái hàm ý miễn cưỡng công nhận một sự thật là: hắn mạnh vì tiền ( nghĩa sự việc).
Câu 2: Các từ ngữ:
a. Cụm từ tình thái là: nói của đáng tội (thừa nhận việc khen này không nên làm với đứa bé).
b. Từ tình thái là: có thể (nêu khả năng).
c. Từ tình thái là: những (đánh giá ở mức giá cả là cao).
d. Từ tình thái là: kia mà (nhắc nhở để trách móc).
Câu 3:
a. Chọn “hình như“: thể hiện sự phỏng đoán, chưa chắc chắn.
b. Chọn từ “dễ“: thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chắn.
c. Chọn từ “tận“: đánh giá khoảng cách là xa.
Câu 4: Đặt câu:
– Nó không đến cũng chưa biết chừng. (cảnh báo dè dặt về sự việc)
– Anh chiều nó đến thế là cùng!
– Ít ra, em phải suy nghĩ kĩ trước khi làm chứ!
– Nghe nói là thằng Mạnh đánh người ta đi viện.
– Chả lẽ việc cậu ấy đánh bạn là sự thật?
– Sự thật là, chẳng có vụ ẩu đả nào ở trường vào hôm qua cả.
– An là bạn chị đấy mà.
– Bài soạn tại Vietjack rất hay, đặc biệt là phần cuối.
– Những anh đã hứa sẽ dẫn em đi chơi cuối tuần cơ mà!
