Bố cục : Truyện chia làm 2 đoạn lớn:
– Đoạn 1 (Từ đầu đến “chiếc thuyền lới vó đã biết mất“): Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
– Đoạn 2 (Còn lại): Câu chuyện của người đàn bà làng chài.
Câu 1:
– Phát hiện thứ nhất: bức tranh tuyệt mĩ của cảnh biển mờ sương lúc bình minh.
+ Đó là vẻ đẹp “trời cho“, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy anh chỉ thấy một lần: bức tranh mực tàu, mũi thuyền in một nét mơ hồ, vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc …
=> Cảnh tượng tuyệt đẹp. một bức họa diệu kì của thiên nhiên và cuộc sống, là quà tặng của hóa công.
– Cảm thấy bối rối, tim thắt lại => cảm nhận của người nghệ sĩ khi bắt gặp cái đẹp đỉnh cao, cái tận Chân, Thiện, Mĩ, tâm hồn được thanh lọc.
Câu 2:
Khi chiếc thuyền vào bờ, Phùng thấy hai vợ chồng hàng chài bước xuống. Anh chứng kiến cảnh người chồng đánh vợ, đứa con ngăn bố. Những ngày sau đó lại tiếp diễn. Phùng không ngờ sau cảnh đẹp tuyệt đỉnh là bao sự ngang trái, nghịch lí của đời thường. Anh nhận ra sự xa cách giữa cái đẹp của ngoại cảnh với số phận cực nhọc, tăm tối của con người.
Câu 3:
Câu chuyện ở tòa án huyện: là câu chuyện về sự thật cuộc đời, giúp những người như Phùng, Đẩu hiểu được nguyên do của những điều tưởng như vô lí: rằng người đàn bà chịu bạo hành, khuất nhục nhưng không li hôn.Nhưng tất cả đều xuất phát từ tình thương vô bờ đối với những đứa con. Trong đau khổ triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi…
=> Khẳng định một cách nhìn của người nghệ sĩ về cuộc đời và con người: không thể nhìn nhận dễ dãi, đơn giản về những sự việc trong cuộc sống.
Câu 4:
a. Nhân vật người đàn bà
– Ngoại hình: xấu xí, thô kệch
– Số phận, cuộc đời: kém may mắn, lam lũ, vất vả
– Tính cách:
+ Cam chịu, nhẫn nhục: người đàn ông thô lỗ, đánh đập => im lặng, không trả đũa, không chạy trốn.
+ Giàu lòng tự trọng: chồng đánh – không khóc, nhưng sau khi biết hành động vũ phu đã bị thằng Phác và người khách lạ phát hiện: đau đớn, xấu hổ và nhục nhã.
– Sống rất sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, hiểu chồng, thương con => người phụ nữ vị tha, giàu đức hi sinh.
b. Nhân vật người chồng
– Vốn là một anh con trai cục tính nhưng hiền lành.
– Do cuộc sống khắc nghiệt: biến thành một người vũ phu, tàn bạo, ích kỉ.
=> Vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên đau khổ cho người thân của mình.