Trả lời câu hỏi in nghiêng giữa bài
(trang 91 sgk Lịch Sử 11): – Các nước phát xít trong giai đoạn 1931 – 1937 đã có những hoạt động xâm lược nào?
Trả lời:
– Đầu những năm 30, các nước phát xít Đức, I-ta-li-a và Nhật Bản liên kết thành liên minh phát xít (Trục Béc-lin – Rô-ma – Tô-ki-ô), tăng cường các hoạt động quân sự và gây chiến tranh xâm lược ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới:
+ Nhật xâm lược Trung Quốc;
+ I-ta-li-a xâm lược Ê-ti-ô-pi-a (1935), cùng với Đức tham chiến ở Tây Ban Nha (1936 – 1939), hỗ trợ lực lượng phát xít Phran-cô đánh bại chính phủ Cộng hoà.
+ Đức xé bỏ hoà ước Vec-xai, hướng tới mục tiêu lập một nước “Đại Đức” bao gồm tất cả các lãnh thổ có dân Đức sinh sống ở Châu Âu.
(trang 92 sgk Lịch Sử 11): – Theo em, sự kiện Muy-ních còn được nhìn nhận, đánh giá như thế nào?
Trả lời:
Ngày 29/09/1938, Hội nghị Muy-ních được triệu tập với sự tham gia của Anh, Pháp, Đức và I-ta-li-a.
Sự kiện Muy-ních còn được nhìn nhận, đánh giá:
– Hội nghị Muy-ních là đỉnh cao của chính sách nhượng bộ phát xít nhằm tiêu diệt Liên Xô của Mĩ – Anh.
– Thể hiện âm mưu thống nhất của chủ nghĩa đế quốc (kể cả Anh – Pháp – Mĩ và Đức – Italia – Nhật Bản) trong việc tiêu diệt Liên Xô
(trang 94 sgk Lịch Sử 11): – Sử dụng lược đồ(hình 43_SGK tr94) để trình bày việc phát xít Đức mở đầu việc xâm chiếm Châu Âu như thế nào.
Trả lời:
– Ngày 01/09/1939, Đức tấn công Ba Lan. Anh, Pháp tuyên chiến với Đức.
=> Chiến tranh thế giới thứ hai bắt đầu.
– Tháng 04/1940, Đức tấn công sang phía Tây, chiếm Đan Mạch, Na-uy, Bỉ, Phần Lan, Lúc-xăm-bua và Pháp.
– Ngày 05/6/1940, quân Đức tiến về phía Pari. Chính phủ Pháp tuyên bố “bỏ ngỏ” thủ đô và chạy về Boóc-đo.
+ Một bộ phận do tướng Đờ Gôn cầm đầu bỏ đất Pháp ra nước ngoài, dựa vào Anh, Mĩ tiến hành cuộc kháng chiến chống Đức.
+ Bộ phận còn lại do Pê-tanh đứng ra lập chính phủ mới.
– Ngày 22/6/1940 kí với Đức hiệp ước đầu hàng nhục nhã (Pháp bị tước vũ trang, hơn 3/4 lãnh thổ Pháp bị Đức chiếm đóng và Pháp phải nuôi toàn bộ quân đội chiếm đóng Đức).
– Tháng 7- 1940 kế hoạch tấn công nước Anh không thực hiện được.
(trang 94 sgk Lịch Sử 11): – Nguyên nhân nào dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai?
Trả lời:
Nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai:
– Nguyên nhân sâu xa:
+ Tác động của quy luật phát triển không đều về kinh tế và chính trị giữa các nước tư bản trong thời đại đế quốc chủ nghĩa,so sánh lực lượng trong thế giới tư bản thay đổi căn bản.
+ Việc tổ chức và phân chia thế giới theo hệ thống Véc-xai – Oa-sinh-tơn không còn phù hợp nữa. Đưa đến một cuộc chiến tranh mới để phân chia lại thế giới.
– Nguyên nhân trực tiếp:
• Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 – 1932 làm những mâu thuẫn trên thêm sâu sắc dẫn tới việc lên cầm quyền của chủ nghĩa phát xít với ý đồ gây chiến tranh để phân chia lại thế giới.
• Thủ phạm gây chiến là phát xít Đức, Nhật Bản Italia. Nhưng các cường quốc phương Tây lại dung túng, nhượng bộ, tạo điều kiện cho phát xít gây ra cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai.
(trang 94 sgk Lịch Sử 11): – Lập niên biểu về quá trình xâm chiếm Châu Âu của phát xít Đức (từ tháng 9 – 1939 đến tháng 6 – 1941).
Trả lời:
| Thời gian | Sự kiện | Kết quả |
| 1/9 → 28/9/1939 | Đức tấn công Ba Lan | Ba Lan bị Đức thôn tính |
| 9/1939 → 4/1940 | “Chiến tranh kì quặc” | Tạo điều kiện để Đức phát triển lực lượng |
| 4/1940 → 9/1940 | Đức chuyển hướng tấn công từ phía đông sang phía tây | – Đan Mạch, Na-uy, Bỉ, Hà Lan, Luc-xam-bua bị Đức thôn tính.
– Pháp đầu hàng Đức – Kế hoạch tấn công nước Anh không thực hiện được. |
| 10/1940 → 6/1941 | Đức tấn công Đông và Nam Âu | Ru-ma-ni, Hung-ga-ri, Bun-ga-ri, Nam Tư, Hi Lạp bị Đức thôn tính. |
(trang 95 sgk Lịch Sử 11): – Cuộc tấn công của phát xít Đức vào lãnh thổ Liên Xô diễn ra như thế nào?
Trả lời:
Diễn biến cuộc tấn công của phát xít Đức vào lãnh thổ Liên Xô:
– Sáng 22/06/1941, Đức tiến hành “chiến tranh chớp nhoáng” tấn công Liên Xô. Ban đầu, do có ưu thế về vũ khí và kinh nghiệm tác chiến, quân Đức tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô.
– Rạng sáng ngày 22/6/1941, Đức tấn công Liên Xô.
• Đức đã huy động 190 sư đoàn với 5,5 triệu quân, 3712 xe tăng, 4950 máy bay.
• Chia làm 3 đạo quân, đồng loạt tấn công trên suốt dọc tuyến biên giới phía tây Liên Xô:
– Đạo quân phía bắc bao vây Lê-nin-grát
– Đạo quân trung tâm tiến tới ngoại vi thủ đô Matxcơva
– Đạo quân phía nam chiếm Ki-ép và Ucraina.
– Nhân dân Liên Xô kiên quyết chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
Tháng 12-1941, Hồng quân Liên Xô do tướng Giu-cốp chỉ huy đã đẩy lùi quân Đức. Chiến thắng Mát-xcơ-va đã làm phá sản chiến lược “chiến tranh chớp nhoáng” của Hít-le.
– Cuối năm 1942, Đức tấn công Xta-lin-grát -“nút sống” của Liên Xô- nhưng không chiếm được.
(trang 97 sgk Lịch Sử 11): – Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ như thế nào?
Trả lời:
– Tháng 09/1940, Nhật kéo vào Đông Dương.
– Ngày 07/12/1941, Nhật bất ngờ tấn công Trân Châu Cảng – căn cứ hải quân chủ yếu của Mĩ ở Thái Bình Dương. Mĩ bị thiệt hại nặng nề. Chiến tranh lan rộng toàn thế giới.
– Nhật tấn công vào Đông Nam Á và Thái Bình Dương.
→ Mĩ đã tuyên chiến với Đức, Italia, Nhật và chiến tranh Thái Bình Dương chính thức bùng nổ.
→ Chiến tranh thế giới thứ hai đã làn rộng khắp thế giới.
(trang 97 sgk Lịch Sử 11): – Khối đồng minh chống phát xít được hình thành như thế nào?
Trả lời:
– Trước tình thế chiến tranh:
– Hành động xâm lược của phe phát xít trên toàn thế giới đã thúc đẩy các quốc gia cùng phối hợp với nhau trong một liên minh chống phát xít.
– Việc Liên Xô tham chiến làm thay đổi căn bản cục diện chính trị và quân sự của cuộc chiến, cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào kháng chiến của nhân dân các nước bị phát xít chiếm đóng.
– Các nước Anh, Mĩ thay đổi thái độ, bắt tay cùng Liên Xô chống chủ nghĩa phát xít.
→ Ngày 01/01/1942, tại Oa-sinh-tơn , 26 quốc gia, đứng đầu là Liên Xô, Mĩ, Anh đã ra “Tuyên ngôn Liên hiệp quốc” cam kết cùng nhau chống phát xít với toàn bộ lực lượng của mình .
→ Khối Đồng minh chống phát xít được thành lập.
(trang 99 sgk Lịch Sử 11): – Nêu những sự kiện chính về cuộc phản công của quân Đồng minh trên các mặt trận(từ tháng 6-1942 đến tháng 6 – 1944)
Trả lời:
Những sự kiện chính về cuộc phản công của quân Đồng minh trên các mặt trận(từ tháng 6-1942 đến tháng 6 – 1944):
* Mặt trận Xô – Đức :
– Từ tháng 11/1942 đến tháng 02/1943, Hồng quân Liên Xô đã phản công ở Xta-lin-grát, tiêu diệt, bắt sống toàn bộ đội quân tinh nhuệ của Đức. Từ đây, Liên Xô và phe Đồng minh chuyển sang tấn công trên các mặt trận.
– Cuối tháng 08/1943, Hồng quân đã bẻ gãy cuộc phản công của quân Đức tại vòng cung Cuốc-xcơ.
– Tháng 06/1944. phần lớn lãnh thổ Liên Xô được giải phóng.
* Ở Mặt trận Bắc Phi:
– Từ tháng 3 đến tháng 5/1943, liên quân Mĩ – Anh phản công quét sạch quân Đức – Italia khỏi châu Phi. Chiến sự ở châu Phi chấm dứt.
– Ở Italia: Tháng 7/1943 đến tháng 5/1945, liên quân Mĩ – Anh tấn công truy kích quân phát xít, làm cho chủ nghĩa phát xít Italia bị sụp đổ, phát xít Đức phải khuất phục.
* Ở Thái Bình Dương: Sau chiến thắng quân Nhật trong trận Gua-đan-ca-nan (1/1943) Mĩ phản công đánh chiếm các đảo ở Thái Bình Dương.
(trang 99 sgk Lịch Sử 11): – Trận phản công tại Xta-lin-grat: diễn biến và ý nghĩa.
Trả lời:
1. Diễn biến trận phản công tại Xta-lin-grat:
• Ngày 20-11/1942, Phương diện quân Xta-lin-grat bắt đầu những đòn đột kích vào trận địa phòng ngự địch, và đã đẩy quân địch lùi sâu từ 15 – 20km.
• Ngày 23-11/1942, bằng các cánh vu hồi của các quân đoàn tăng thuộc các phương diện quân Tây Nam và Xta-lin-grat, cụm 22 sư đoàn (330.000 quân) địch đã bị hợp vây.
– Giai đoạn 1 chiến dịch phản công hoàn thành, từ đây quyền chủ động chiến lược trên cánh Nam mặt trận Xô – Đức (gồm vùng Cap-ca-dơ và Xta-lin-grat) chuyển vào tay quân đội Xô viết.
• 12/1942, những nỗ lực mới của địch nhằm giải vây cho cụm quân Xta-lin-grat đều vô hiệu.
• Cuộc công kích tiêu diệt cụm địch bị hợp vây được tiến hành từ 10-1-1943, sau khi tối hậu thư của Hồng quân bị địch bác bỏ. Đến cuối tháng 1 đã chia cắt tập đoàn địch làm hai phần.
• Ngày 31-1, cụm phía nam do Thống chế Pao-lut trực tiếp chỉ huy đã đầu hàng.
• Ngày 2-2, cụm phía Bắc chấm dứt kháng cự. Chiến dịch phản công kết thúc thắng lợi với việc Phương diện quân Sông Đông đã bắt 91.000 địch đầu hàng và tiêu diệt 147.000 tên khác.
2. Ý nghĩa:
• Chiến thắng Xtalingrát đã đánh dấu bước ngoặt căn bản của chiến tranh thế giới, buộc phát xít phải chuyển từ tấn công sang phòng ngữ.
• Bắt đầu tù đây, Liên Xô và phe Đồng minh chuyển sang tấn công đồng loạt trên các Mặt trận.
(trang 101 sgk Lịch Sử 11): – Quân đội Nhật bị đánh bại như thế nào?
Trả lời:
Ngày 06/08-1945, Mĩ ném quả bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma làm 8 vạn người thiệt mạng.
– Ngày 08/08, Liên Xô tuyên chiến với Nhật và tấn công đạo quân Quan Đông gồm 70 vạn quân Nhật ở Mãn Châu.
– Ngày 09/08, Mĩ ném tiếp quả bom nguyên tử thứ hai huỷ diệt thành phố Na-ga-da-ki, giết hại 2 vạn người.
– Ngày 15/08, Nhật Bản chấp nhận đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
(trang 101 sgk Lịch Sử 11): – Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc như thế nào?
Trả lời:
• Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc với sự sụp đổ hoàn toàn của phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật.
• Thắng lợi vĩ đại thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít.
• Liên Xô, Mĩ, Anh là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.
• Hơn 70 quốc gia với 1700 triệu người đã bị lôi cuốn vào vòng chiến, khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế, thiệt hại vật chất 4000 tỉ đô-la.
• Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới.
Câu hỏi (trang 101)
Câu 1 (trang 101 sgk Sử 11):Phát xít Đức đã bị tiêu diệt như thế nào?
Lời giải:
– Phát xít Đức bị tiêu diệt:
– Sau khi giải phóng các nước Trung và Đông Âu (1944), tháng 1/1945, Hồng quân Liên Xô mở cuộc tấn công Đức ở Mặt trận phía Đông, tiến quân vào giải phóng các nước ở Trung và Đông Âu, tiến sát biên giới nước Đức.
– Tháng 2/1945, Liên Xô tổ chức hội nghị Ianta gồm 3 nước Liên Xô, Mĩ, Anh bàn về việc tổ chức lại thế giới sau chiến tranh.
– Hè 1944, Mĩ, Anh mở Mặt trận thứ hai ở Tây Âu bằng cuộc đổ bộ tại Noóc-măng-đi (miền Bắc Pháp) tiến vào giải phóng Pháp, Bỉ, Hà Lan, chuẩn bị tấn công Đức.
– Từ tháng 02 đến tháng 04/1945, Liên Xô tấn công Béc-lin, đánh bại hơn 1 triệu quân Đức.
– Ngày 30/04, lá cờ đỏ búa liềm được cắm trên nóc toà nhà Quốc hội Đức. Ngày 09/05/1945, nước Đức kí văn bản đầu hàng không điều kiện.
– Chiến tranh chấm dứt ở Châu Âu
Câu 2 (trang 101 sgk Sử 11):Trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, Liên Xô đã có vai trò như thế nào?
Lời giải:
Vai trò quyết định của Liên Xô trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít:
1. Tập hợp các lực lượng yêu chuộng hòa bình đấu tranh chống phát xít.
2. Đập tan cuộc chiến tranh xâm lược của phát xít Đức, giải phóng lãnh thổ của mình.
3. Giúp đỡ các nước Đông Âu giải phóng đất nước khỏi ách phát xít. Tiến công đến tận sào huyệt của chủ nghĩa phát xít Đức tiêu diệt chúng.
4. Tiêu diệt phát xít Nhật, buộc Nhật phải đầu hàng không điều kiện.
5. Tổ chức các hội nghị quốc tế: I-an-ta, Pốt-xđam bàn việc kết thúc chiến tranh.
Câu 3 (trang 101 sgk Sử 11):Từ cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, hãy rút ra bài học cho cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay.
Lời giải:
• Ngày nay, chiến tranh xung đột vẫn thường xuyên diễn ra ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới. Nếu như cuộc chiến tranh thế giới thứ ba nổ ra, sẽ không chỉ gây nên một sự thương vong và tổn thất khổng lồ, mà sẽ là cuộc chiến tranh hạt nhân dẫn đến sự hủy diệt toàn nhân loại.
• Cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình, chống nguy cơ chiến tranh hạt nhân hủy diệt để bảo vệ sự sống của con người và nên văn minh nhân loại đang là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu của toàn thể mọi người.
• Loài người cần mau chóng tìm ra giải pháp để tháo gỡ xung đột, hạn chế tối đã các cuộc chiến tranh mang tính khu vực đang diễn ra hoặc có nguy cơ diễn ra trên thế giới.)