Bộ GD&ĐT cho biết, bộ sẽ tạo điều kiện cho thí sinh đến những trường đang đào tạo ngành đăng ký học mà thí sinh đủ điểm trúng tuyển, nếu thí sinh lựa chọn và có đơn đề nghị gửi Bộ và gửi trường xin được xét tuyển…
Đó là ý kiến của bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học – Bộ GD&ĐT khi trao đổi trước hiện tượng nhiều trường đại học nâng điểm cao để đánh trượt thí sinh vì số lượng đăng ký không đủ mở lớp đào tạo.
Cách làm của trường không vi phạm quy định
Phóng viên: Vừa qua, trường ĐH Đồng Nai công bố điểm trúng tuyển năm 2019, có những ngành sư phạm điểm chuẩn cao chót vót nhưng không có thí sinh nào trúng tuyển. Nhà trường giải thích do thí sinh trúng tuyển quá ít nên điểm chuẩn nâng cao để đánh rớt thí sinh. Ý kiến của Bộ về vấn đề này như thế nào, thưa bà?
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng: Thực tế tất cả các trường đều mong muốn tuyển sinh được hết chỉ tiêu. Nhưng một số trường, trong điều kiện quá ít thí sinh trúng tuyển, không đủ số lượng để mở lớp và duy trì lớp học nên một số trường đã nâng điểm trúng tuyển lên cao để thí sinh được chuyển sang xét tuyển ở nguyện vọng tiếp theo hoặc tham gia xét tuyển đợt sau.
Chúng tôi hiểu được có nhiều lý do dẫn đến cách lựa chọn của trường, chủ yếu là các trường phải cân đối từ nguồn học phí; tính toán đến hiệu quả của hoạt động đào tạo… Tuy nhiên, cách giải quyết trên vẫn chủ yếu xuất phát từ góc độ của cơ sở đào tạo.
Phóng viên: Nhà trường lý giải việc nâng điểm để thí sinh không thể trúng tuyển vào trường chính là tạo cơ hội cho các em tham gia xét tuyển đợt sau. Như vậy, quyền lợi thí sinh không được tôn trọng khi các em không được vào học ngành mà mình yêu thích. Như vậy nhà trường có vi phạm luật?
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng: Ở góc độ đảm bảo quyền của người học, do cách thức đó của các trường dẫn đến thí sinh có thể không trúng tuyển đợt 1 hoặc không trúng tuyển vào nguyện vọng mà các em ưu tiên chưa được tính đến một cách đầy đủ.
Mặc dù trong điều kiện các trường tự chủ tuyển sinh và thí sinh tự do đăng ký xét tuyển, không giới hạn nguyện vọng thì cách làm của trường không vi phạm quy định cụ thể nào của quy chế tuyển sinh nhưng nhà trường nên tính đến nguyện vọng của thí sinh, nhất là khi các thí sinh đã lựa chọn trường mình để ĐKXT.
Có những cách tốt hơn như chúng tôi đã từng khuyến nghị, hướng dẫn các trường trong thời gian qua: Sau khi có thông tin về ĐKXT ban đầu, nếu trường thấy có khả năng không đủ điều kiện mở lớp thì cần thông tin đầy đủ cho các em trước hoặc trong thời gian thay đổi nguyện vọng hoặc báo cáo Bộ GDĐT đề xuất và hỗ trợ cách giải quyết hoặc thông qua bộ phận quản lý cơ sở dữ liệu để trao đổi thông tin với các thí sinh về khả năng, điều kiện của trường và các phương án mà thí sinh có thể lựa chọn… nhưng rất tiếc là một số trường đã không thực hiện.
Vì vậy, Bộ GDĐT đã định hướng cho các trường minh bạch thông tin cho thí sinh lựa chọn, khi phát sinh những tình huống không mong muốn thì cần thông qua bộ phận quản lý cơ sở dữ liệu để trao đổi với thí sinh, thống nhất cách lựa chọn mà cả hai bên đều có thể chấp nhận.
Đối với các thí sinh, Bộ có thể hỗ trợ, tạo điều kiện cho thí sinh đến những trường đang đào tạo ngành đăng ký học mà thí sinh đủ điểm trúng tuyển, nếu thí sinh lựa chọn và có đơn đề nghị gửi Bộ và gửi trường xin được xét tuyển…
Năm 2018, Trường ĐH Hồng Đức có 1 ngành chỉ có 1 thí sinh trúng tuyển. Trường đã thông tin kịp thời cho thí sinh và thí sinh đã đề xuất đổi sang học ngành khác.
Vì vậy, việc nâng điểm cao của Trường ĐH Hồng Đức ở ngành mà thí sinh ĐKXT ban đầu chỉ là giải pháp kỹ thuật trong tương tác với hệ thống xét tuyển, không ảnh hưởng đến quyền lợi của thí sinh.
5 năm không tuyển sinh được mới phải đóng cửa ngành học
Phóng viên: Hiện tượng trường đại học đưa ra điểm cao đánh trượt thí sinh trúng tuyển nhằm bảo vệ “quyền lợi” của mình như vậy không chỉ năm nay mà các năm trước đã có. Bên cạnh đó, những ngành không tuyển đủ thí sinh mở lớp này có rất nhiều ngành sư phạm truyền thống như Sinh học, Lịch sử, Địa lý… hay những ngành khác khối nông, lâm nghiệp, Bộ có biện pháp gì để khắc phục tình trạng này?
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng: Trong toàn hệ thống, các trường gặp khó khăn trong tuyển sinh như Trường ĐH Đồng Nai, Trường ĐH Hùng Vương TP HCM không nhiều.
Bên cạnh một số tác động như buộc các trường phải nâng cao chất lượng để thu hút thí sinh, buộc phải đánh giá nhu cầu của thị trường khi mở ngành; buộc phải khảo sát nhu cầu của thị trường và chuẩn bị các điều kiện cần thiết khi những ngành cũ giảm đi, ngành mới phát sinh… thì cũng cần tính đến các giải pháp hợp lý để đảm bảo quyền của thí sinh và quyền tự chủ của các trường.
Bộ GDĐT có trách nhiệm tạo ra cơ chế để các trường và thí sinh thực hiện.
Có những giải pháp đã và đang được thực hiện như công khai minh bạch thông tin về điều kiện đảm bảo chất lượng của nhà trường, về tình hình tuyển sinh và đào tạo những năm trước để người học lựa chọn.
Đồng thời, quy định chế tài nếu vi phạm đối tượng, điều kiện, chỉ tiêu tuyển sinh thì bị xử lý theo quy định và không được tự xác định chỉ tiêu tuyển sinh trong thời hạn 05 năm; nếu 05 năm không tuyển sinh thì bị đóng ngành; trao quyền tự chủ cho trường để trường phải tính toán đến nguồn lực đảm bảo hoạt động của nhà trường khi không có sinh viên theo học…
Có những giải pháp cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, đổi mới… để điều chỉnh pháp luật ngày càng hiệu quả hơn.
Bên cạnh việc hàng năm tổng kết công tác tuyển sinh, hoàn thiện chính sách và các điều kiện hỗ trợ kỹ thuật để tổ chức tuyển sinh ngày càng tốt hơn, Bộ GDĐT đang đặt hàng các nhà nghiên cứu của Chương trình KHGD quốc gia với đề tài: “Nghiên cứu đề xuất phương án đánh giá xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đại học đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới” để các nhà khoa học nghiên cứu, đề xuất thêm giải pháp đánh giá thực trạng, khắc phục bất cập phát sinh, làm cơ sở cho việc đổi mới công tác tuyển sinh trong thời gian tới.
Phóng viên: Liệu các ngành 3 năm không tuyển sinh được có bị đóng cửa không thưa bà?
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng: Việc đóng cửa ngành phải thực hiện theo quy định hiện hành: Sau 05 năm liên tiếp không tuyển sinh ngành đào tạo đã được cho phép, nếu muốn tuyển sinh và tổ chức đào tạo trở lại, cơ sở đào tạo phải đăng ký mở ngành đào tạo lại theo quy định (Thông tư 22 / 2017/TT-BGDĐT) hoặc thực hiện thủ tục tự mở ngành đối với cơ sở GDĐH được tự chủ mở ngành theo Luật mới.
Quy định thời hạn 5 năm để tránh tình trạng buộc trường đóng ngành khi vẫn đang đào tạo ngành đó cho các sinh viên năm cuối.