Năm nay Bộ GD&ĐT công bố thí sinh sẽ được mang Atlat Địa lý vào phòng thi. Tuy nhiên, nếu thí sinh không có kỹ năng làm việc với bản đồ, với Atlat sẽ không tận dụng được hết lợi thế này.
Bài viết sau đây sẽ giúp bạn cách sử dụng Atlat hiệu quả nhất, khai thác được thông tin và số liệu mà Atlat cung cấp nhanh và chuẩn nhất.
Hiểu rõ về Atlat Địa lý
Trước tiên bạn phải hiểu về Atlat Địa lý trên các phương diện: nội dung, hệ thống ký hiệu, phương hướng, kinh độ, vĩ độ,… việc sử dụng Atlat mới hiệu quả.
Cấu trúc nội dung của Atlat Địa lý gồm: vị trí địa lý và sự phân chia hành chính, gọi chung là hành chính, địa lý tự nhiên và địa lý kinh tế – xã hội.
Mỗi trang Atlat bao gồm: nội dung chính, nội dung phụ, chú giải trang và chung cho cả Atlat.
Yêu cầu khi sử dụng Atlat Địa lý
Bạn cần hiểu hệ thống, ký hiệu, quy ước trên bản đồ (xem chi tiết tại trang 3 của Atlat).
Xác định được các phương hướng, vĩ độ, kinh độ, hình thái, vị trí, khoảng cách của các đối tượng địa lý trên bản đồ, trên lãnh thổ.
Nhận biết và đọc, hiểu được các đối tượng xuất hiện trên bản đồ.
Mô tả được các đặc điểm của đối tượng trên bản đồ. Trả lời được câu hỏi vì sao đối tượng lại có những đặc trưng nhờ vào các yếu tố địa hình, đặc điểm sông ngòi, địa lý trên bản đồ.
Mô tả được về một khu vực, một lãnh thổ, một vùng đất dựa trên các yếu tố có trong Atlat như vị trí địa lý, khí hậu, thủy văn, thực vật, động vật, điều kiện dân cư và kinh tế….
Sử dụng Atlat đúng cách
Theo thầy Nguyễn Hữu Bằng, Giáo viên trường THPT Đoàn Thị Điểm, Hà Nội, muốn sử dụng hiệu quả Atlat Địa lý, các thí sinh cần sử dụng thông tin ở từng trang theo quy trình nhất định.
Để đơn giản, các thí sinh có thể coi Atlat là một cuốn sách giáo khoa, tái hiện lại lãnh thổ Việt Nam thông qua hình thức bản đồ, hình họa và các số liệu là chủ yếu. Tất cả các câu hỏi cần khai thác trong Atlat đều có liên quan mật thiết đến nội dung bài học trong sách giáo khoa.
Khi đọc câu hỏi có yêu cầu: “Sử dụng Atlat Địa lý Việt Nam để…”, các thí sinh hãy tìm trang Atlat có nội dung tương thích với yêu cầu của đề bài. Trả lời các yêu cầu của câu hỏi bằng cách kết hợp giữa các kiến thức đã có trong sách giáo khoa nói về nội dung đó và các thông số, dữ liệu có trong Atlat.
Đối với trang đầu của Atlat Địa lý Việt Nam, học sinh cần chú ý nắm chắc các cấu trúc, ý nghĩa, đặc điểm và các ký hiệu chung mà Atlat biểu thị.
Đối với các trang về bản đồ địa lý vùng miền, thí sinh phải trình bày các vấn đề về: vị trí địa lý, vùng kinh tế, giới hạn lãnh thổ, trình bày về điều kiện đất đai, khí hậu, khoáng sản, tài nguyên thiên nhiên, mục tiêu chiến lược kinh tế vùng, thuận lợi hay bất tiện về giao thông,… Tóm lại là đặt vùng miền vào các yếu tố có liên quan để đánh giá nó từ sự tổng hợp đa góc cạnh, đa vấn đề, đa yếu tố.
Các thí sinh cần lưu ý, càng phân tích được nhiều điều kiện tác động vào sự hình thành, phát triển của lãnh thổ, địa lý vùng, miền sẽ càng thể hiện được sự hiểu biết của thí sinh. Muốn vậy, các thí sinh cần học thuộc các ký hiệu được nhắc đến trong Atlat và học cách phân tích số liệu.
Trong trường hợp, đề bài yêu cầu : “ Dựa vào Atlat Địa lý để viết một báo cáo ngắn hay đánh giá các điều kiện tự nhiên tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế vùng miền”, các thí sinh cần sử dụng bản đồ hành chính, vận dụng các yếu tố vị trí vùng miền, khí hậu, khoáng sản, đất đai, thổ nhưỡng,… để phân tích.
Để đạt điểm cao, các thí sinh cần biết tái hiện lại vốn kiến thức lý thuyết về địa lý tự nhiên, địa lý kinh tế – xã hội trong quá trình phân tích Atlat để bổ sung cho các nội dung mà bản đồ hoặc số liệu Atlat không trình bày rõ được.
Kỳ thi THPT Quốc gia đã bắt đầu khởi động, hi vọng với chia sẻ trên đây, các thí sinh sẽ rút ra được cách sử dụng Atlat có hiệu quả và đạt điểm cao môn Địa lý.