Lý thuyết Địa Lí 10 Bài 36: Vai trò, đặc điểm và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển, phân bố ngành giao thông vận tải
I. Vai trò và đặc điểm ngành giao thông vận tải
1. Vai trò
– Cung ứng vật tư, nguyên liệu, năng lượng và đưa sản phẩm đến thị trường.
– Đảm bảo nhu cầu đi lại của nhân dân, giao lưu giữa các vùng, miền, nước.
– Thúc đẩy hoạt động kinh tế – văn hóa ở các vùng núi xa xôi.
2. Đặc điểm
– Sản phẩm của ngành giao thông vận tải: là sự chuyên chở người và hàng hóa.
– Các tiêu chí đánh giá:
+ Khối lượng vận chuyển (số hành khách,số tấn hàng hoá).
+ Khối lượng luân chuyển (người/km; tấn/km).
+ Cự li vận chuyển trung bình (km).
II. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải
1. Điều kiện tự nhiên
– Vị trí địa lí:
+ Quy định sự có mặt, vai trò của một số loại hình giao thông vận tải.
+ Ví dụ: Vùng hoang mạc: Lạc đà, trực thăng; vùng băng giá xe trượt tuyết do chó và tuần lộc kéo.
– Địa hình:
+ Ảnh hưởng lớn đến công tác thiết kế và khai thác các công trình giao thông vận tải.
+ Ví dụ: Địa hình đồi núi phải đầu tư nhiều để xây dựng các công trình: Chống lở đất, làm đường vòng, đường hầm…
– Khí hậu, thời tiết:
+ Ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động của phương tiện vận tải.
+ Ví dụ: Các sân bay nhiều khi phải ngừng hoạt động do sương mù.
– Sông ngòi: Ảnh hưởng vận tải đường sông, chi phí cầu đường.
– Khoáng sản: Ảnh hưởng hướng vận tải, các loại hình vận tải.
2. Các điều kiện kinh tế-xã hội
– Sự phát triển và phân bố các ngành kinh tế quốc dân có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển, phân bố, hoạt động của giao thông vận tải.
– Phân bố dân cư (đặc biệt là sự phân bố các thành phố lớn và các chùm đô thị) ảnh hưởng sâu sắc tới vận tải hành khách (vận tải bằng ô tô).