Lý thuyết Địa Lí 10 Bài 16: Sông. Thủy triều. Dòng biển
I. Sóng biển
– Khái niệm: Là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.
– Phân loại: sóng bạc đầu, sóng thần.
– Nguyên nhân: Chủ yếu do gió, gió càng mạnh, sóng càng to. Ngoài ra còn do tác động của động đất, núi lửa phun ngầm, bão,… Còn sóng thần là do động đất, núi lửa phun ngầm dưới đáy biển, bão.
– Tác hại: Sóng thần có sức tàn phá khủng khiếp.
II. Thủy triều
– Khái niệm: Là hiện tượng dao động thường xuyên, có chu kỳ của các khối nước trong các biển và đại dương.
Hình 16.1. Chu kì tuần trăng
– Đặc điểm:
+ Triều cường khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời nằm thẳng hàng (lực hút kết hợp).
Hình 16.2. Vị trí của Mặt Trăng so với Trái Đất vào các ngày “triều cường” (dao động thủy triều lớn nhất)
+ Triều kém khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời ở vị trí vuông góc (lực hút đối nghịch).
Hình 16.3. Vị trí của Mặt Trăng vào các ngày “triều kém” (dao động thủy triều nhỏ nhất)
– Nguyên nhân: Chủ yếu do sức hút của Mặt Trăng và Mặt Trời.
III. Dòng biển
– Khái niệm: Là hiện tượng chuyển động của lớp nước biển trên mặt tạo thành các dòng chảy trong các biển và đại dương.
– Phân loại: Các dòng biển nóng và các dòng biển lạnh.
Hình 16.4. Các dòng biển trên thế giới
– Đặc điểm:
+ Dòng biển nóng thường phát sinh ở hai bên đường xích đạo chảy theo hướng tây, gặp lục địa chuyển hướng chảy về cực.
+ Dòng biển lạnh thường xuất phát từ vĩ tuyến 30 – 400 gần bờ đông các đại dương chảy về xích đạo.
+ Dòng biển nóng, lạnh hợp lại thành vòng hoàn lưu ở mỗi bán cầu.
+ Ở Bắc Bán Cầu có dòng biển lạnh xuất phát từ cực men theo bờ Tây các đại dương chảy về xích đạo.
+ Các dòng biển nóng, lạnh đối xứng nhau qua bờ đại dương.
+ Vùng có gió mùa, dòng biển đổi chiều theo mùa.