Làm thế nào để dung hòa giữa các yếu tố của một bài nghị luận xã hội (Đủ ý, dẫn chứng và cảm xúc)? Điều này sẽ cực kỳ dễ dàng nếu có sự trợ giúp đắc lực của sơ đồ tư duy.
Đủ ý, dẫn chứng đắt và cảm xúc là những yếu tố quan trọng và cần thiết đối với một bài văn nghị luận xã hội. Chỉ khi phần thi của bạn có đủ những yếu tố trên thì mới có thể có cơ hội đạt điểm tối đa.
Dưới đây là bảo bối giúp bạn bẻ khóa bất kỳ vấn đề nào được đưa ra trong phần NLXH
Bước 1: Xác định vấn đề cần nghị luận
Trước tiên bạn cần xác định được đề tài của văn bản cần nghị luận. Hãy trả lời cho câu hỏi: Ai? Cái gì? Vấn đề gì? Ví dụ các đề tài tư tưởng đạo lý như: sống đẹp, thành công, thất bại, vượt lên chính mình, đoàn kết, hạnh phúc, cho và nhận… các đề tài hiện tượng xã hội ví dụ như: tai nạn giao thông, cây xanh, môi trường, bạo lực học đường…
Từ đề tài, bạn xác định tiếp chủ đề của văn bản. Chú ý thái độ, cách đánh giá của văn bản đó đối với đề tài đặt ra từ đó người viết sẽ có quan điểm riêng của mình.
Lựa chọn một hình ảnh trung tâm của sơ đồ phù hợp, bạn đã ngay lập tức có định hướng rõ ràng về vấn đề cần nghị luận.
Bước 2: Hình thành luận điểm
Từ hình ảnh đó, não phải sẽ lập tức được huy động và liên tưởng đến các hình ảnh tương tự trong cuộc sống từng gặp phải; não trái đồng thời phân tích và chia tách các luận điểm, luận cứ cần thiết.
Bước 3: Phát triển dẫn chứng và hoàn thiện lời văn
Có thể tiếp tục phát triển sơ đồ bằng nhánh dẫn chứng phục vụ cho từng luận điểm hoặc luận cứ. Nhờ sơ đồ tư duy hê thống dẫn chứng của bài viết được sắp xếp theo trình tự hợp lý, không mắc phải lỗi viết lan man, dàn trải, lủng củng.
Đề bài minh họa: Trình bày suy nghĩ của anh/ chị về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm hiện nay?
Hướng dẫn hình thành ý bằng sơ đồ tư duy:
Thầy giáo Trịnh Văn Quỳnh
Giáo viên trường THPT Lương Thế Vinh – Nam Định