I. Tác giả & tác phẩm
1. Tác giả
Đại tướng Võ Nguyên Giáp (1911 – 2003) là một trong những nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam. Cuộc đời ông luôn song hành cùng những chặng đường lịch sử của dân tộc trpng thế kỉ XX.
2. Tác phẩm
Đoạn trích là chương XII của tập hồi kí Những năm tháng không thể nào quên.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Bố cục: bốn phần
– Đoạn 1 (từ đầu đến ập vào miền Bắc): tư thế đứng hiên ngang của dân tộc thời chống Mĩ, hồi tưởng về giờ phút hiểm nghèo của nước Việt Nam mới.
– Đoạn 2 (tiếp theo đến thêm trầm trọng): những khó khăn về mọi miền của đất nước.
– Đoạn 3 (tiếp… ba trăm bảy mươi ki – lô – gam vàng): những biện pháp nỗ lực của Đảng, chính phủ, Hồ Chủ Tịch, nhân dân.
– Đoạn 4 (còn lại): hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh.
Câu 2 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Điểm nhìn hiện tại là bối cảnh đất nước năm 1970, thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra ác liệt, gay go.
Qua đó, tác giả muốn nhấn mạnh những khó khăn trong những ngày đầu của nước Việt Nam mới → nhấn mạnh và khẳng định sự nỗ lực, sáng suốt của Đảng, nhà nước đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân để vượt qua những khó khăn đó.
Câu 3 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Những khó khăn, nguy nan của nước Việt Nam mới về mọi mặt:
– Về chính trị: Nước Việt nam mới sinh nằm gữa bốn bề hùm sói. Đảng của giai cấp công nhân mới 15 tuổi, chính quyền cách mạng chưa được công nhận.
– Về kinh tế:
+ Ở nông thôn ruộng đất bị bỏ hoang, lũ lụt, hạn hán. Hàng hóa khan hiếm vì các nhà máy hầu như không dùng được.
+ Tài chính: cạn kiệt, chưa phát hành được tiền Việt Nam, đời sống nhân dân thấp…
– Về xã hội: dịch tả phát sinh, quân Tưởng vào đem theo dịch chấy rận, đời sống xã hội càng thêm khó khăn.
Câu 4 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Đảng và chính phủ được sự ủng hộ của toàn dân đã có những quyết sách đúng đắn, sáng suốt để đưa đất nước vượt qua gian khổ:
– Về chính trị:
+ Việc cấp bách đầu tiên là phải củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng bằng việc mở cuộc tổng tuyển cử đầu tiên trong cả nước để bầu ra quốc dân đại hội.
+ Ra sắc lệnh tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính các cấp.
+ Công bố dự án hiến pháp cho toàn dân góp ý.
+ Kinh tế: giảm tô xóa nợ cho nông dân, phục hồi sản xuất, nâng cao đời sống mọi mặt cho công nhân, nâng cao năng lực tài chính cho đất nước.
– Xã hội: Bác Hồ kêu gọi “diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”.
Câu 5 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Hình ảnh tiêu biểu, gây ấn tượng sâu sắc nhất là hình ảnh Bác Hồ:
– Bác là con người có trí tuệ sáng suốt, có ý chí sắt đá và nghị lực mạnh mẽ.
+ Là con người toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân, đất nước.
– Bác Hồ – hình ảnh tượng trưng cao đẹp nhất của dân, của cách mạng, của chính quyền mới, chế độ mới.
Câu 6 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Nghệ thuật của đoạn trích:
– Tác giả trần thuật mọi sự kiện từ điểm nhìn của một người đại diện cho bộ máy lao động Đảng và chính phủ.
– Những sự kiện có tính chất khái quát, tổng hợp.
→ Tác phẩm như một cuốn biên niên sử của dân tộc.
